Format 17×24 cm, stron 185, miękka okładka.
Stan dobry (niewielkie przybrudzenia okładki).
Spis treści:
ROZDZIAŁ I
Diecezja podlaska, jej znaczenie i pierwsi biskupi: Feliks Łukasz Lewiński i Jan Marceli Gutkowski. Usiłowania władz rosyjskich narzucania diecezji ludzi oddanych polityce rządowej. Księża Antoni Kotowski i Mateusz Naruszewicz. śmierć cara Mikołaja I i namiestnika Królestwa Polskiego Paskiewicza. Prowincjał oo. Kapucynów Beniamin Szymański biskupem janowskim. Stan posiadania eparchii chełmskiej na terenie Podlasia w roku objęcia rządów przez Szymańskiego. Pierwsze kontakty biskupa z administratorem diecezji greko-unickiej biskupem bełskim Janem Teraszkiewiczem. Misje parafialne w Sterdyni i udział w nich wiernych obu obrządków. Pierwszy sprzeciw księcia Gorczakowa, namiestnika, w sprawie zaproszenia administratora chełmskiego na współkonsekratora księdza Józefa Twarowskiego na sufragana ja-nowskiego. Uroczyste przeprowadzenie relikwii św. Wiktora z Warszawy do Janowa Podlaskiego i trudności wysuwane przez głównego dyrektora Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych — Pawła Muchanowa. Wystąpienie parocha grekokatolickiego Jana Żydowskiego, związane z kultem św. Wiktora.
ROZDZIAŁ II
Otwarcie domu sióstr felicjanek w Ceranowie. Fundacje domów sióstr felicjanek w miejscowościach o mieszanej ludności. Powierzanie parochom unickim obowiązków kapelanów sióstr. Nieporozumienia wynikłe na tle przynależności cerkwi w Wołoskiej Woli i jej rozwiązanie. O « rzekomych » nadużyciach oo. Kapucynów na terenach gubernii grodzieńskiej. Zarządzenie Pawła Muchanowa zabraniające księżom łacińskim udzielania posług wiernym rytu greko-katolickiego i stanowisko biskupa Szymańskiego w tej sprawie. Uregulowanie spraw natury materialnej pomiędzy klerem obu obrządków. Korespondencja biskupa Szymańskiego i dyrektora Komisji Rządowej w kwestii zmieniania obrządków. Parafia Rossosz. Obraz Simlera — «Św. Jozafat» i jego dzieje.
ROZDZIAŁ III
Utworzenie Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz przesłanie projektu wyżej wymienionej Komisji do oceny biskupów. List biskupa Szymańskiego o zmianach obrządku i późniejsze odwołanie na wyraźny rozkaz księcia Czerkaskiego. Zastrzeżenia biskupa Szymańskiego odnośnie projektu nowo utworzonej Komisji. Korespondencja biskupa Szymańskiego i biskupa Jana Teraszkiewicza na tematy związane z oddzieleniem Cerkwi greko-katolickiej od Kościoła łacińskiego. Korespondencja w tych sprawach biskupa Teraszkiewicza z Aleksandrem Wielopolskim i upoważnienie przedstawicieli Kościoła unickiego do przeprowadzenia rozmów z Rządem. Adres biskupów do hr. Lamberta z punktami dotyczącymi Cerkwi. O pobycie Tadeusza Kościuszki na Podlasiu i jego modlitwach w kościele we wsi Dołholiska. Sprawa parocha z Wisznic i decyzja biskupa nominata Jana Mikołaja Kalińskiego. Dezyderaty kleru unickiego z dekanatów hrubieszowskiego i tyszowieckiego. List biskupa Szymańskiego za poległych w dniu 8 kwietnia 1861 roku i jego następstwa. Postanowienie Rady Administracyjnej z 8 kwietnia dotyczące zebrań, procesji, śpiewów i reakcja biskupa Szymańskiego.
ROZDZIAŁ IV
Zarządzenie szefa Sztabu I Armii Krzyżanowskiego. Kunktatorstwo biskupa. Ustanowienie Komitetu Sekretnego. Dalsze manifestacje w kościołach i cerkwiach unickich. Nabożeństwo biskupa Szymańskiego za Tadeusza Kościuszkę w katedrze warszawskiej. Kler ignoruje stan wojenny, jako nie zapowiedziany «drogą urzędową». Biskup Jan Teraszkiewicz ogłasza stan wojenny ale bez skutku. Paszkwil na biskupa Szymańskiego w Chełmie i szereg donosów z Janowa Podlaskiego. Odmówienie biskupom wyjazdu da Rzymu. Bezskuteczne starania biskupa Szymańskiego o usunięcie unickiego katechety ks. Aleksandra Starkiewicza z Białej Podlaskiej. Reorganizacja szkół powiatowych w Białej Podlaskiej i Krasnymstawie.
ROZDZIAŁ V
Ukaz o zniesieniu kolatorii w Cerkwi greko-unickiej. O rzymsko-katolickiej parafii Wohyń i dwu parafiach greko-unickich Bezwoli i Wohyniu. Objęcie rządów eparchii chełmskiej przez biskupa nominata Jana Kalińskiego. Szkalowanie nominata w gazetach. Korespondencja biskupa Kalińskiego z biskupem Szymańskim. Ks. Józef Wójcicki. Czasopismo «Dziennik Powszechny». Towarzystwo Trzeźwości i sugestie biskupa Szymańskiego. Kwestia przyjmowania przez kler świecki i zakonny przysiąg. Pierwsze zarządzenia biskupa Jana Kalińskiego. Wiernopoddańcza deklaracja duchowieństwa tronowi. Ostrzeżenie duchowieństwa odnośnie ruchów wolnościowych. Zakaz wydalania się poza teren parafii. Objęcie urzędu dyrektora głównego przez kniazia Czerkaskiego. Obowiązek meldowania się kleru przybywającego do Warszawy. Stanowisko biskupa Kalińskiego w kwestii mówienia kazań w narzeczu rusińskim. Wypowiedzi duchowieństwa na powyższy temat kierowane do biskupa i władz rządowych.
ROZDZIAŁ VI
Wizytacje biskupa Szymańskiego w 1865 roku oraz raporty naczelników. Unici biorą wspólnie udział z łacinnikami w nabożeństwach. Zakaz wyjazdów biskupa Szymańskiego z Janowa Podlaskiego. Mikołaj Berg odmawia zezwolenia na wyjazd biskupa Szymańskiego na Jasną Górę w Częstochowie z racji 50 lecia jego kapłaństwa. Aresztowania w Janowie Podlaskim. Sprawa przeniesienia stolicy biskupiej z Janowa Podlaskiego. Ukaz z 26 grudnie 1865 roku o klasyfikacji probostw. Biskup Szymański odmawia przeprowadzenia klasyfikacji. Zmiany w układzie parafii. Sprawy dziesięcin, majątków ruchomych i nieruchomych oraz obsadzania stanowisk duszpasterskich.
ROZDZIAŁ VII
Szkoła w Mordach. Pierwszy okólnik Ks. Józefa Wójcickiego po wywiezieniu na wygnanie biskupa Jana Kalińskiego. Wystąpienie kniazia Czerkaskiego jako przygotowujące grunt pod rusyfikację. Reakcja kleru obu obrządków na zarządzenia władz świeckich. Naczelnik powiatu bialskiego. Wystąpienie biskupa Szymańskiego w obronie duchowieństwa. Wiernopoddańczy adres Ks. Józefa Wójcickiego do cara Aleksandra II. Dwa nowe zarządzenia konsystorza chełmskiego. Ukaz z 22 maja 1867 roku znoszący diecezję podlaską. Wywiezienie biskupa Szymańskiego na wygnanie do Łomży.
