ROSYJSKI ULSTER. KWESTIA CHEŁMSKA W POLITYCE IMPERIALNEJ ROSJI W LATACH 1863-1915

Książka Andrzeja Szabaciuka pt. „ROSYJSKI ULSTER. KWESTIA CHEŁMSKA W POLITYCE IMPERIALNEJ ROSJI W LATACH 1863-1915”.

Ze wstępu:

Celem niniejszej pracy jest przybliżenie genezy, uwarunkowań i zakulisowych dyskusji prowadzonych przez lata wokół tzw. „kwestii chełmskiej”, skutkujących wyodrębnieniem z Królestwa Polskiego nowej „ruskiej” guberni.

W opinii autora, ukazanie okoliczności utworzenia guberni chełmskiej jest dobrym punktem wyjścia do szerszej analizy rosyjskiej polityki narodowościowej w Królestwie Polskim oraz w graniczącym z nim Kraju Zachodnim.

Zauważmy, że problemem chełmskim żywo interesowała się rosyjska i polska opinia publiczna, wybitni intelektualiści polscy (Henryk Sienkiewicz, Juliusz Słowacki, Aleksander Świętochowski, Bolesław Prus, Maria Konopnicka, Władysław S. Reymont, Józef Ignacy Kraszewski, Roman Dmowski i in.), politycy i działacze rosyjscy (Dymitr Tołstoj, Piotr Stołypin, Władimir Bobrynski, Konstantin Pobiedonoscew, Władimir Sabler i in.) oraz ukraińscy (np. Mychajło Hruszewśkyj).

Spis treści:

Wstęp

1. Geneza problemu chełmskiego

• 1.1. Powstanie styczniowe i jego wpływ na politykę narodowościowo-religijną Rosji w Królestwie Polskim
• 1.2. Rola duchowieństwa prawosławnego i administracji carskiej w walce z oporem unickim
• 1.3. Podstawy i organizacja oporu ludności greckokatolickiej
• 1.4. Pierwszy powszechny spis ludności Imperium Rosyjskiego w 1897 r. i jego wpływ na sytuację opornych
• 1.5. Problem chełmski w przeddzień wydania ukazu tolerancyjnego

2. Problem chełmski w nowej odsłonie: masowy powrót dawnych grekokatolików do katolicyzmu

• 2.1. Reakcja duchowieństwa prawosławnego i administracji carskiej na pierwsze pogłoski o zmianie prawa wyznaniowego
• 2.2. Reakcja byłych unitów na ukaz tolerancyjny
• 2.3. Problem z przywróceniem Kościoła greckokatolickiego. Zabiegi biskupa Eulogiusza i arcybiskupa Hieronima o zachowanie status quo
• 2.4. Reakcja administracji carskiej na masową konwersję byłych unitów

3. Stosunek duchowieństwa rzymskokatolickiego do „problemu unickiego”

• 3.1. Postawa duchowieństwa rzymskokatolickiego wobec masowego porzucania prawosławia przez byłych unitów
• 3.2. Zabiegi biskupa Jaczewskiego o poprawę położenia katolików w diecezji lubelskiej
• 3.3. Problem misji zagranicznych
• 3.4. Wizytacje diecezji lubelskiej. Incydent zamojski

4. Kontrowersje wokół statystyk konwersji

• 4.1. Prawne aspekty zmiany wyznania w imperialnej Rosji
• 4.2. Rzymskokatolickie i prawosławne statystyki konwersji
• 4.3. Statystyka Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i inne próby określenia wielkości konwersji

5. Konflikt katolicko-prawosławny

• 5.1. Walka propagandowa
• 5.2. Relacje ludności katolickiej i prawosławnej po wydaniu ukazu tolerancyjnego
• 5.3. Spory majątkowe

6. Wydzielenie guberni chełmskiej

• 6.1. Upolitycznienie „kwestii chełmskiej” i walka o przedstawiciela ludności prawosławnej w Dumie Państwowej
• 6.2. Kulisy opracowania projektu chełmskiego
• 6.3. Kolejna odsłona problemu chełmskiego. Dyskusja wokół wyodrębnienia
• 6.4. Wyodrębnienie guberni chełmskiej

Zakończenie

Bibliografia

Wykaz skrótów

Indeks nazwisk

Indeks miejscowości

Format 17,5×25 cm, stron 304, twarda okładka.

Stan bardzo dobry (znikome otarcia okładki).

ISBN: 9788360695746